De moeflon is het kleinste wilde schaap in Europa. Het is een haarschaap: in plaats van wol heeft de moeflon haar. Moeflons komen van oorsprong voor op de ruige, rotsige eilanden Sardinië en Corsica. Om de diversiteit aan dieren op De Hoge Veluwe te vergroten, voerde Anton Kröller in 1921 een groep moeflons in en zette ze uit in het Park. Aanvankelijk waren de dieren bedoeld voor het vergroten van de biodiversiteit en voor de jacht, maar al gauw bewezen zij hun diensten bij het openhouden van de heidegebieden en het bestrijden van de grove den. De moeflon is de enige grazer die de grove den op zijn menu heeft staan.
Moeflons doen wat de Hollandse schapen in vroeger tijden deden: ze eten het gras dat tussen de heideplanten groeit. Als ze dat niet zouden doen, zou de heide dichtgroeien met gras en later ook met bomen (grove den). Zo zou langzamerhand de karakteristieke afwisseling van het landschap van het Park verdwijnen.
De mannetjes (rammen) hebben grote, gedraaide hoorns, die langer en ronder worden naarmate ze ouder worden. Sommige vrouwtjes (ooien) krijgen ook hoorns, maar die blijven veel kleiner. Moeflons houden hun hoorns altijd.
De dieren leven in grote kuddes. De populatie in het Park was tot 2021 verdeeld over twee deelpopulaties. Een groep hield zich vaak op in de buurt van het Bosje van Staf. De andere groep was vaker te zien in de buurt van de Eikenhoutbergen en Start.
In het Park leefden ongeveer 220 moeflons (voorjaarstand). Door de komst van de wolf (2021) is de populatie sterk teruggelopen.
Paartijd en jongen
In de paartijd, normaal in oktober maar de laatste jaren steeds vaker al in september, vechten de rammen om de ooien. Tijdens de soms heftige gevechten beuken ze met de hoorns tegen elkaar. De klap is vaak tot op grote afstand te horen. Dat de dieren aan de voorkant een verdikte schedel hebben is dus niet zonder reden. In tegenstelling tot bij edelherten is er bij moeflons geen haremvorming. De lammeren worden geboren in februari.
Kenmerken
Gewicht mannetje: 25-45 kg
Gewicht vrouwtje: 20-40 kg
Lengte: 120-130 cm
Schofthoogte: 65-70 cm
Paartijd: Medio sept. tot medio okt.
Draagtijd: Ca. 20 weken
Aantal jongen: 1-2
Naam volwassen mannetje: Ram
Naam volwassen vrouwtje: Ooi
Naam jong: Lam
Het nut van de moeflon
Moeflons helpen bij het openhouden van de heide- en stuifzandgebieden, met alle daarbij horende soorten. Heischrale graslanden zijn prioritair beschermd. Dat is de hoogste Europese beschermingsgraad. Het beheer van deze landschappen gaat niet over één soort, maar over alle soorten die aan die landschappen gebonden zijn. Hierbij gaat het vooral om de aanwezige vogelrichtlijnsoorten zoals de nachtzwaluw, de roodborsttapuit, de tapuit en de boomleeuwerik.
Ook zijn er zorgen over de levendbarende hagedis, de zandhagedis en de gladde slang. Als de habitats achteruitgaan of verdwijnen, gaan deze soorten ook achteruit, of verdwijnen ze zelfs. Dit houdt in dat er ook voor het voortbestaan van de heidespinner, de blauwvleugelsprinkhaan, de heidezegge en de kleine schorseneer wordt gevreesd. Het verdwijnen van de moeflon betekent het einde van een iconische soort voor het Park en ook van de bijzondere cultuurhistorische erfenis die het echtpaar Kröller-Müller met de introductie van deze diersoort heeft nagelaten.
Vereniging de Moeflon
Vereniging De Moeflon is opgericht met het doel de instandhouding en verbetering van het welzijn van de moeflonpopulatie in Nederland en het behartigen van de belangen van degenen die zich bezighouden met het beheer van de moeflonpopulaties. De vereniging probeert dit doel te bereiken door een goed beheer, onder andere door het geven van voorlichting en advies en het verzorgen van publicaties.
Verder verleent de vereniging diensten aan leden door het maken van een nieuwsbrief en het faciliteren van een communicatieplatform, het geven van voorlichting en het bevorderen van samenwerking met verwante organisaties, zowel in Nederland als daarbuiten. Het bestuur is samengesteld uit vrijwilligers en ontvangt geen beloning voor zijn werkzaamheden. De inkomsten bestaan uit lidmaatschapscontributies, schenkingen en legaten. De vereniging beoogt het algemeen nut en heeft geen winstoogmerk.
Veelgestelde vragen over de moeflon en de wolf
Op De Hoge Veluwe leven veel zeldzame planten en dieren. Het Park doet aan actief natuurbeheer, om goede omstandigheden te creëren en te behouden voor deze kwetsbare soorten. De hoefdieren in het Park (edelherten, reeën, wilde zwijnen en moeflons) helpen daarbij. Door op een natuurlijke wijze te grazen, zorgen zij ervoor dat er voldoende open en gevarieerde plekken in het Park zijn en blijven. Maar als er te veel hoefdieren zijn, worden er te veel planten opgegeten. Om dit te voorkomen worden overtallige dieren afgeschoten. Het Park onderzoekt zorgvuldig hoeveel dieren er nodig zijn voor een goede balans en schiet niet meer dan noodzakelijk. Dit is gebruikelijk in diverse natuurgebieden in Nederland en Europa.
Het Park vindt het belangrijk om een goede balans te hebben, zodat er genoeg voedsel en leefgebied overblijft voor alle dieren die er leven, van edelhert tot aardbeivlinder. We onderzoeken dus nauwkeurig welke dieren er op welke plekken te veel zijn. De wolf doet dat niet. Daarnaast stopt het Park met jagen op het moment dat de balans tussen dieren en planten bereikt is. Ook dat doet de wolf niet. Voor de komst van de wolf werden er jaarlijks zo’n 80 moeflons geschoten. De wolf heeft sinds zijn komst al veel meer moeflons gedood.
De moeflon voorkomt dat open gebieden veranderen in dennenbos. Als alle moeflons gedood worden door de wolf, veranderen stuifzanden, heischrale graslanden en droge heide in bos. Deze open terreinen zijn niet voor niets aangewezen als Europees beschermd gebied, het gaat namelijk niet goed met deze landschappen en de soorten die er leven. Als de wolf de moeflon uitroeit, verdwijnen de open landschappen en hun bewoners. Zo’n 50% van de stuifzanden en 65% van de heischrale graslanden van de hele Veluwe liggen op De Hoge Veluwe, waardoor het Park een grote verantwoordelijkheid heeft in de bescherming van deze soorten. In theorie zou je de terreinen ook open kunnen houden door jonge boompjes met de hand weg te laten halen door mensen. Maar dat is heel veel werk, erg duur en zorgt voor schade.
Daarnaast hoort de moeflon al meer dan 100 jaar bij de historie van het Park en dat willen we graag zo houden.
De wolf wordt gezien als een inheemse diersoort, de moeflon als een uitheemse soort. Voor het Park is dat geen reden om de wolf boven de moeflon te verkiezen. Inheems of uitheems zegt immers niets over de meerwaarde van het dier voor natuurbeheer. Zo dragen Schotse hooglanders, IJslandse paarden en Poolse wisenten in veel Nederlands natuurgebieden bij aan het behalen van natuurdoelen. De wolf draagt op De Hoge Veluwe niet bij aan natuurdoelen. Sterker nog, het dier doet daar afbreuk aan door moeflons te doden.
Teken de petitie Red de moeflon zodat het Park toestemming krijgt om de wolf te vangen en uit te zetten. Of word lid van Vereniging de Moeflon.
